Quy Chuẩn PCCC Mới Nhất: 5 Lý Do Khiến Thiết Kế Bị Từ Chối Thẩm Duyệt & Giải Pháp Khắc Phục

“Khủng hoảng thẩm duyệt PCCC” là cụm từ mà nhiều chủ đầu tư và nhà thầu đang phải đối mặt. Hàng loạt công trình, đặc biệt là nhà xưởng, bị “treo” vô thời hạn, không thể nghiệm thu, gây thiệt hại hàng tỷ đồng. Nguyên nhân cốt lõi đến từ việc siết chặt quy định, cụ thể là quy chuẩn PCCC mới nhất, mà QCVN 06:2022/BXD là “xương sống”.

Bài viết này không chỉ liệt kê các thay đổi, mà sẽ đi thẳng vào 5 lý do thực tế khiến một hồ sơ thiết kế PCCC nhà xưởng bị từ chối, và đề xuất các giải pháp kỹ thuật khả thi để “vượt ải” thẩm duyệt.

1. Bối Cảnh Thay Đổi: Từ “Chữa Cháy” Sang “Phòng Cháy Thụ Động”

Trước đây, PCCC tập trung vào hệ thống “chủ động” (active): đầu báo khói, bình chữa cháy, họng nước vách tường… Tức là, chúng ta đợi cháy rồi dập.

Xem thêmBáo giá sơn epoxy nhà xưởng mới nhất 2025

Các quy chuẩn PCCC mới nhất, đặc biệt là QCVN 06:2022/BXD (và các thông tư, sửa đổi kèm theo), đã thay đổi triệt để triết lý này. Chúng tập trung vào “thụ động” (passive):

• Ngăn chặn sụp đổ: Kết cấu (cột, dầm, kèo) phải chịu được lửa trong một thời gian nhất định (ví dụ 60, 90, 120 phút) để người thoát nạn và lực lượng cứu hỏa tiếp cận.
• Ngăn chặn cháy lan: Lửa phải bị “nhốt” trong một khu vực (khoang ngăn cháy) thông qua vật liệu không cháy, vách ngăn cháy, cửa chống cháy.
• Đảm bảo thoát nạn: Lối đi, hành lang, cầu thang phải không nhiễm khói, đủ rộng, đủ gần.

Sự dịch chuyển này khiến chi phí PCCC tăng vọt, vì nó tác động trực tiếp vào kết cấu và vật liệu xây dựng – những thứ trước đây được xem là “xây dựng thuần túy”.

2. Lý Do 1 (Lỗi nghiêm trọng nhất): Kết Cấu Thép Không Đạt Giới Hạn Chịu Lửa (EI)

Đây là lý do số 1 khiến 90% nhà xưởng tiền chế xây mới bị từ chối thẩm duyệt.

• Lý do bị từ chối: Hồ sơ thiết kế không có, hoặc có nhưng không đủ cơ sở pháp lý cho giải pháp bảo vệ kết cấu thép. Thép thông thường sẽ mất 50% cường độ ở ~550°C và sụp đổ rất nhanh. QCVN 06 yêu cầu kết cấu chịu lực chính (cột, dầm, kèo) của nhà xưởng (tùy Bậc chịu lửa I, II, III) phải đạt giới hạn R (R45, R60, R90…).
• Tư duy cũ: Chỉ cần sơn dầu/sơn epoxy cho thép là đủ. Đây là tư duy sai lầm, các loại sơn này KHÔNG có tác dụng chống cháy, thậm chí còn bắt cháy.

Giải pháp khắc phục:

Bắt buộc phải áp dụng các giải pháp bảo vệ thụ động đã được kiểm định:

• Sơn chống cháy (Intumescent Paint): Đây là giải pháp tối ưu nhất cho nhà xưởng tiền chế về chi phí, tiến độ và thẩm mỹ. Khi gặp nhiệt, sơn phồng nở tạo lớp cách nhiệt, bảo vệ lõi thép.
• Vữa chống cháy (Fireproof Mortar): Phun một lớp vữa gốc xi măng/thạch cao bọc lấy kết cấu. Giải pháp này bền, chịu lửa cao, nhưng nặng, thẩm mỹ không đẹp, tốn chi phí thiết kế móng nhà xưởng hơn.
• Bọc tấm chống cháy: Dùng các tấm (Thạch cao, Cemboard, MGO…) chuyên dụng bọc quanh cột thép.

3. Lý Do 2: Sử Dụng Vật Liệu Dễ Cháy (Panel EPS, Tấm Ốp Nhựa…)

QCVN 06:2022/BXD quy định rất ngặt nghèo về “Tính cháy” (Combustibility) của vật liệu.

• Lý do bị từ chối: Hồ sơ thiết kế chỉ định dùng Sandwich Panel EPS (xốp trắng) cho vách bao che, vách ngăn, hoặc trần. Panel EPS là vật liệu “Nguy hiểm cháy” (nhóm Ch), bắt lửa nhanh, lan truyền mạnh và sinh khói độc.
• Quy chuẩn mới gần như “cấm cửa” Panel EPS cho hầu hết các hạng mục chính của nhà xưởng sản xuất, kho bãi.

Giải pháp khắc phục:

Bắt buộc phải thay thế bằng các vật liệu “Không cháy” (NC – Non-combustible) hoặc “Khó cháy” (KC1 – Cháy yếu).

• Panel Rockwool (Bông khoáng): Lõi là sợi đá, hoàn toàn không cháy (NC). Đây là giải pháp tiêu chuẩn vàng, vừa cách âm, cách nhiệt, vừa chống cháy tuyệt đối.
• Panel Glasswool (Bông thủy tinh): Tương tự Rockwool, không cháy, chi phí có thể tối ưu hơn một chút.
• Panel PIR (Polyisocyanurate): Đây là vật liệu cải tiến từ PU. Cần lưu ý, chỉ các loại PIR có phụ gia chống cháy đặc biệt, đã được kiểm định PCCC (thường đạt KC1) mới được chấp nhận.

4. Lý Do 3: Sai Lệch Về Khoang Ngăn Cháy & Ngăn Chặn Cháy Lan

Đây là lỗi về tư duy thiết kế layout (mặt bằng) nhà xưởng.

• Lý do bị từ chối: Chủ đầu tư muốn nhà xưởng rộng 30.000m² thông suốt để linh hoạt dây chuyền. Tuy nhiên, QCVN 06 (phụ thuộc bậc chịu lửa) giới hạn diện tích tối đa của một khoang ngăn cháy (ví dụ: chỉ 5.200m²). Thiết kế 30.000m² không có tường ngăn cháy sẽ bị bác bỏ ngay lập tức.
• Một lỗi khác là “Quên” giải pháp ngăn cháy lan. Ví dụ: Tường ngăn cháy đạt EI 150, nhưng đường ống kỹ thuật (ống gió, ống điện) lại xuyên qua tường mà không có van ngăn cháy (Fire Damper) hoặc vật liệu chèn bịt (Firestop). Lửa và khói sẽ lan qua các lỗ hổng này.

Giải pháp khắc phục:

• Chấp nhận chia nhỏ: Phải xây các tường ngăn cháy (bằng gạch hoặc panel Rockwool tỷ trọng cao, đã được kiểm định EI 150) để chia nhà xưởng thành các khoang nhỏ, tuân thủ diện tích cho phép.
• Giải pháp “Trade-off”: QCVN 06 cho phép tăng diện tích khoang cháy (có thể tăng gấp đôi) NẾU chủ đầu tư lắp đặt hệ thống chữa cháy tự động (Sprinkler). Đây là sự đánh đổi chi phí thông minh: Tốn tiền lắp Sprinkler để đổi lấy mặt bằng sản xuất rộng hơn.
• Bắt buộc phải có thiết kế chi tiết cho “Firestop” (chèn bịt khe hở) và “Fire Damper” (van chặn lửa) tại các vị trí đường ống xuyên tường/sàn ngăn cháy.

5. Lý Do 4: Lối Thoát Nạn & Chống Tụ Khói Không Đạt Chuẩn

Đây là lỗi về an toàn tính mạng con người, bị soi rất kỹ.

• Lý do bị từ chối: “Khoảng cách từ điểm xa nhất đến lối thoát nạn gần nhất vượt quá quy định” (ví dụ: quy định 40m, thiết kế 60m). “Thiết kế chỉ có 1 lối thoát nạn” (bắt buộc phải có ít nhất 2). “Cửa thoát nạn không mở ra ngoài”. “Hành lang, cầu thang không có giải pháp chống tụ khói”.

Giải pháp khắc phục:

• Phải tính toán và bố trí cửa/cầu thang thoát nạn ngay từ khâu thiết kế mặt bằng.
• Với các công trình lớn, tầng hầm: Bắt buộc phải có hệ thống hút khói hành lang và tạo áp cầu thang bộ. Hệ thống này đảm bảo khi cháy, khói bị hút ra ngoài và cầu thang được bơm không khí sạch vào (tạo áp dương), ngăn khói xâm nhập, giữ “con đường sống” cho người thoát nạn.

6. Lý Do 5: Sai Tiêu Chuẩn Thiết Bị (TCVN 3890:2023)

Song song với QCVN 06 (về Xây dựng), thì TCVN 3890:2023 là quy chuẩn pccc mới nhất về “Phương tiện, hệ thống PCCC”.

• Lý do bị từ chối: “Bể nước PCCC không đủ dung tích” (TCVN 3890 yêu cầu dung tích lớn, dự phòng 3 giờ…). “Không có 2 nguồn nước” (phải có 2 nguồn độc lập, hoặc bể 2 ngăn). “Đường giao thông cho xe chữa cháy không đảm bảo” (lối vào quá hẹp, không có bãi quay xe). “Họng nước vách tường bố trí quá thưa”.

Giải pháp khắc phục:

• Phải thiết kế bể nước PCCC và trạm bơm ngay từ đầu, và dung tích phải tuân thủ TCVN 3890:2023.
• Phần vận hành và bảo trì giao thông nội bộ phải được thiết kế ngay từ đầu (đường rộng tối thiểu 3.5m, chiều cao thông thủy 4.5m, bán kính cua…) để xe chữa cháy tiếp cận được ít nhất 2 mặt của nhà xưởng.

Kết Luận

Việc áp dụng các quy chuẩn PCCC mới nhất không phải là “gây khó dễ”, mà là một bước tiến bắt buộc để đảm bảo an toàn tài sản và tính mạng. Các quy chuẩn này buộc PCCC phải được xem là một phần tích hợp hữu cơ vào thiết kế nhà xưởng công nghiệp ngay từ giây phút đầu tiên, chứ không phải là một hạng mục “phụ” lắp thêm cho có.

Để tránh bị từ chối thẩm duyệt, chủ đầu tư bắt buộc phải làm việc với đơn vị tư vấn thiết kế am hiểu sâu sắc các quy chuẩn mới, và phải chấp nhận rằng chi phí đầu tư cho an toàn (kết cấu, vật liệu, hệ thống) là chi phí bắt buộc.

Để tra cứu hệ thống văn bản pháp luật và các quy chuẩn, tiêu chuẩn hiện hành, doanh nghiệp có thể tham khảo tại Thư Viện Pháp Luật hoặc cổng thông tin của Bộ Xây Dựng.